Ogólnie o układzie słonecznym
Podstawy
Układ słoneczny składa się z Słońca;
dziewięciu planet, ponad 130 satelitów tych planet , dużej liczby małych
obiektów (komet i asteroid), przestrzeni międzyplanetarnej.
(prawdopodobnie znajduje się tam więcej satelitów planet które nie zostały
jeszcze odkryte.)Wewnętrzny układ słoneczny składa się z Słońca,
Merkurego,
Venus,
Ziemi i Marsa:
Planety zewnętrznego układu słonecznego
to
Jowisz,
Saturn,
Uran,
Neptun i Pluton:
Orbity planet czasem zaćmiewają
Słońce ,wszystkie prócz Merkurego i Plutona są
bardzo cyrkulacyjne. Orbity planet mniej lub bardziej znajdują się na jednej płaszczyźnie
(nazywanej ekliptyczną i definiowaną na bazie
płaszczyzny orbity Ziemskiej). Elipsa jest nachylona tylko o 7 stopni w
stronę równika Słońca. Orbita Plutona jest najbardziej zbacza z
płaszczyzzny ekliptycznej z nachyleniem 17 stopni. Powyższe diagramy pokazują
relatywne rozmiary orbit dziewięciu planet z perspektywy ekliptycznej (stąd
ich niecyrkulacyjność). Wszystkie orbitują w tym samym kierunku (counter-clockwise
patrząc w dół od wyższego południowego bieguna słonecznego); prócz Venus,
Urana i Plutona również rotujących w tym samym kierunku.
(Diagramy powyżej pokazują poprawne pozycje z października 1996 wygenerowane
przez wspaniały program na Macintosha - Starry Night;
istnieje także wiele innych dostępnych planetarium programs
.)
Kompozycja powyżej pokazuje w miarę
dokładne rozmiary dziewięciu planet ( patrz na inne podobne
składniki i na porównanie
planet ziemskich lub Dodatek2 na większe
zasoby).
Jedyną drogą aby pomóc zobrazować
rozmiary w układzie słonecznym jest wyobrażenie sobie modelu w którym
redukcja rozmiaru opiera się o czynnik - miliard(1e9).
Potem Ziemia posiada ok 1.3 cm w średnicy (rozmiar winogrona). Księżyc
jest oddalony o stopę. Słońce ma średnicę 1.5 metra (prawie wysokości człowieka)
i w odległości 150 metrów (wielkość budynku miejskiego) od Ziemi. Jowisz ma
średnicę 15 cm (rozmiar dużego grejpfruta) i znajduje się 5 bloków od Słońca.
Saturn (wielkość pomarańczy) jest w odległości 10 bloków; Uran i
Neptun (cytryny) są w odległości 20 i 30 bloków. Człowiek w tej skali
ma wielkość atomu, a najbliższa gwiazda jest w odległości
40000 km .
Nie pokazując na powyższych
ilustracjach licznych małych ciał znajdujących się w układzie słonecznym
: satelitów planet; dużej ilości
asteroid (małych skalnych ciał) krążących
wokół Słońca, przeważnie pomiędzy Marsem i Jowiszem ale również gdzie
indziej; komety (małe lodowe ciała) które przechodzą
przez wewnętrzne partie układu słonecznego na bardzo wydłużonych orbitach o
różnych orientacjach do ekliptyki. Z paroma wyjątkami, satelity planet
orbitują w ten sam sposób jak planety w płaszczyźnie ekliptycznej, nie jest
to prawdziwe w przypadku komet i asteroid.
Klasyfikacja
Klasyfikacja
tych obiektów to kwestia drobnych kontrowersji. Tradycyjnie, układ słoneczny
został podzielony na planety (duże ciała krążące wokół Słońca),
ich satelity (księżyce, obiekty różnych rozmiarów krążących
wokół planet),
asteroidy (małe gęste obiekty krążące wokół Słońca) i komety
(małe lodowe obiekty z bardzo eccentric orbitami). Niestety układ słoneczny
jest bardziej skomplikowany niż się wydaje:
- jest kilka księżycy które są większe niż Pluton i dwa razy większe
niż Merkury;
- jest kilka małych księżyców które są prawdopodobnie złapanymi
asteroidami;
- komety czasem stają się wypalone i nie odróżniają się od asteroid;
- obiekty z Pasa Kuipera i inne takie
jak Chiron nie mieszczą się w schematach;
- Ziemia/Księżyc i Pluton/Charon - systemy te czasem są rozważane
jako "podwójne planety".
Inne klasyfikacje oparte na składzie
chemicznym i/lub punkcie pochodzenia są proponowane jako fizycznie poprawne.
Jednak zwykle są odrzucane ze względu na zbyt dużą liczbę klas i wyjątków.
Wiele z tych ciał jest unikalnych: nasz obecny poziom pojmowania jest
niewystarczający do stworzenia przejrzystych klasyfikacji. Na kolejnych
stronach będę używać konwencjonalnych kategorii.
Dziewięć ciał konwencjonalnie
nazwanych planetami jest później klasyfikowanych na kilka sposobów:
- ze względu na skład:
- Ziemskie lub skalne planety:
Merkury, Venus, Ziemia, i Mars:
- ziemskie planety są przeważnie zbudowane ze skał, metali, mają
dość dużą gęstość, wolną rotację, stałą powierzchnię, bez
pierścieni, parę satelitów.
- jowiskie lub gazowe planety:
Jowisz, Saturn, Uran, i Neptun:
- Planety gazowe zbudowane są głównie z wodoru i helu; posiadają
niską gęstość, szybką rotację, głęboką atmosferę i mnóstwo
satelitów.
- Pluton.
- ze względu na rozmiar:
- małe planety: Merkury, Venus, Ziemia, Mars i Plutom.
- O średnicy mniejszej niż 13000 km.
- giantyczne planety: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun.
- Gigantyczne planety posiadają średnicę większą niż 48000 km.
- Merkury i Pluton nazywane są czasem pomniejszymi planetami
(nie mylić z mniejszymi planetami -oficjalnym terminem dla
asteroid).
- Gigantyczne planety nazywane są czasem gazowymi gigantami.
- ze względu na odległość do Słońca:
- wewnętrzne planety: Merkury, Venus, Ziemia i Mars.
- zewnętrzne planety: Jowisz, Saturn, Uran, Neptun
i Pluto.
- Pas asteroid pomiędzy Marsem i Jupiter tworzy granice pomiędzy wewnętrznym
a zewnętrznym układem słonecznym.
- ze względu na pozycję w stosunku do Ziemi:
- niższe planety: Mercury i Venus.
- bliższe Słońcu niż Ziemia.
- Niższe planety gdy oglądane są z Ziemi posiadają tak jak Księżyc
fazy .
- Ziemia.
- Wyższe planety: od Marsa do Plutona.
- dalsze Słońcu niż Ziemia from the Sun than Earth.
- Planety wyższe zawsze są widoczne w całości .
- ze względu na historię:
- Klasyczne planety: Merkury, Venus, Mars, Jowisz, i Saturn.
- znane od czasów prehistorycznych
- widoczne dla nieuzbrojonego oka
- nowoczesne planety: Uran, Neptun, Pluton.
- odkryte w czasach nowoczesności
- widoczne tylko przy użyciu teleskopów
- Ziemia.
Zdjęcia
Nota: większość zdjęć na The Nine Planets nie jest w
prawdziwym kolorze. Większość z nich powstało poprzez łączenie kilku
czarno-białych zdjęć zrobionych przy użyciu różnych filtrów kolorów. Choć
niektóre kolory mogą wyglądać "dobrze" to istnieją szanse że Twoje
oczy zobaczą inne .
Więcej ogólnego przeglądu
Wielkie pytania
- Jakie jest pochodzenie układu słonecznego? Jest już uzgodnione
że powstał on z obłoku pyłów i gazów.
Dalsze szczegóły są odległe od wyjaśnienia.
- Jakie są układy planetarne wokół innych gwiazd? Istnieje dowód
że obiekty wielkości Jowisza krążą wokół pobliskich gwiazd .
Jakie są warunki aby mogły istnieć tam ziemskie planety ? Wydaje się
że Ziemia jest zupełnie unikalna.
- Czy gdziekolwiek indziej w układzie słonecznym istnieje życie?
Jeśli nie to czemu istnieje ono na Ziemia ?
- Czy istnieje życie poza układem słonecznym? Inteligentne życie?
- Czy życie jest rzadkim i niezwykłym a nawet unikalnym wynikiem
ewolucji? lub czy jest to coś normalnego, adaptowalnego i pospolitego?
Odpowiedzi na pytania, nawet częściowe miałyby nieocenioną wartość.
Odpowiedzi na pomniejsze pytania na kolejnych stronach pomogą odpowiedzieć na
te duże.
Where to go next
... Introduction
... Overview
... Sun
... Data
Bill Arnett; last updated:
2003 May 1
oferty pracy > praca
hosting > domeny
